Nieuwe Kerk Oranje route

Het was een zeer rijkversierde kerk. In 1566 is bij de beeldenstorm veel verloren gegaan. Bij de reformatie van 1572 is de tot dan katholieke kerk overgegaan naar de ‘gereformeerden’. De kerk is van maandag tot en met zaterdag te bezichtigen.

De toren van de Nieuwe Kerk, gebouwd tussen 1396 en 1496, is met 108,75 meter de op één na hoogste kerk van Nederland. Alleen de domtoren in Utrecht is met 112 meter hoger.

Grafkelders Koninklijk Huis

In het koor van de Nieuwe Kerk bevinden zich de grafkelders van het Koninklijk Huis. Willem van Oranje was in 1584 de eerste die hier bijgezet is. Het familiegraf van de Nassaus bevond zich in de Grote of Onze-Lieve-Vrouwekerk in Breda. De Spanjaarden hielden Breda bezet. Daarom besloot men om Willem van Oranje zolang in de Nieuwe Kerk bij te zetten. Eerst in een grafkelder in het koor op een katafalk. In 1612 drong Louise de Coligny, zijn vierde echtgenote, bij de Staten Generaal aan op een representatieve sculptuur. Nog in hetzelfde jaar kreeg architect en beeldhouwer Hendrick de Keyser de opdracht een grafmonument te bouwen.

Tussen het koor en het middenschip staat een maquette van de grafkelder met een overzicht van alle Oranjes die in de grafkelder zijn bijgezet. De grafkelder wordt afgesloten met een grote sluitsteen. Deze wordt alleen geopend als een lid van het koninklijk huis wordt bijgezet. De laatste leden die bijgezet zijn in de grafkelder zijn prins Claus in 2002 en prinses Juliana en prins Bernhard in 2004.

Praalgraf

In 1612 kreeg Hendrick de Keyser opdracht tot het maken van een in marmer uitgevoerd praalgraf precies boven de plek waar Willems resten zich bevinden. Hij liet zich inspireren door de Franse koningsgraven, in het bijzonder die van Hendrik II en Catharina di Medici in de kathedraal van St. Denis nabij Parijs. De Staten-Generaal wensten namelijk een monument dat de vorstelijke statuur van Willem van Oranje als grondlegger van de republiek zou weergeven.

Het monument bevat zeer veel symbolische elementen, die zowel de vier fundamenten van Willem van Oranje als grondlegger van de republiek, als de vier fundamenten waarop de republiek was gebouwd vertegenwoordigen. Het monument diende dan ook als nationaal symbool van de republiek.

Op de hoeken staan vier vrouwelijke figuren. Dit zijn personificaties van waarden die aan Willem werden toegeschreven als voor hem belangrijk gedachtengoed. Dit zijn:  Vrijheid, Gerechtigheid, Godsdienst en Kracht, dapperheid en moed.

De ramen van de Nieuwe Kerk

Twee keer zijn de gebrandschilderde ramen verloren gegaan. De eerste keer gebeurde dat bij de stadsbrand in mei 1536. Bij de ontploffing van het Delftse kruithuis in oktober 1654 werden de ramen opnieuw verwoest.

In 1923 vierde koningin Wilhelmina haar 25-jarig ambtsjubileum. Het Nationaal Comité voor de restauratie van het koor in de Nieuwe Kerk zorgde voor de uitvoering van het nationaal geschenk: de restauratie van het koor en de koninklijke grafkelder. Naar aanleiding hiervan werd het Wilhelminaraam geschonken (in het zuid-transept). Verder werd een aantal ramen opgedragen aan het Oranjehuis, met name achter het praalgraf. De andere ramen hebben gebeurtenissen uit het Oude en Nieuwe testament als onderwerp. In het noord-transept bevindt zich het Hugo Grotius raam. In 14 taferelen wordt het leven van Hugo de Groot weergegeven.